პაპუნა ორბელიანი (XVIII ს.) ისტორიული პოემა „შეჭირვებანი ქართლისანი“

    პაპუნა ორბელიანს ეკუთვნის ისტორიული თხზულება „ამბავნი ქართლისანი, რომელიც აგრძელებს სეხნია ჩხეიძის შრომას და მოგვითხრობს საქართველოს ისტორიას 1739-1758 წლებისა. როგორც ჩანს პაპუნას წინა 20 წლის ამბავიც მოუთხრია, ოღონდ პოემის სტილში, რომელმაც ჩვენამდე მოაღწია არასრულად ერთადერთი ნუსხით.

შეჭირვებანი ქართლისანი

მინდა მოთხრობა ამბისა, ქართლისა შეჭირვებანი,

ვითარ ჰქონიათ პირველად ლხინი და მარად შვებანი,

მეფეთა ფლობა ქვეყნისა, ყმათაგან კრძალულებანი,

ბოლოს დაჯაბნა მტერთაგან, ქვეყნისა მოოხრებანი.

მეფენი მსხდარან ქართლშია ბაგრატიონთა ტომები,

ჰქონიათ მრავლად სიუხვე, სხვათაგან მოსაწონები,

ლაშქართ სიმრავლე, სიდიდე, ვის ეძლო მათი ომები,

სიბრძნე სიმართლე, სიმაღლე მეფეთა მისანდომები

თავადთა გვარნი მაღალნი, ვერა ვთქვა მართლად ქებანი,

მდიდარნი ფრიად საფასით, ჰქონიათ მარად შვებანი,

ერთგულნი თვისთა პატრონთა, დართვიათ მათგან ნებანი,

ზეობა სრულნი, ლომ-გულნი, შვენოდით ცხენოსნობანი.

მამულ ვრცელ, ყმათა ურიცხვნი, ხოსტანგით მრავლობიანნი,

სახელგანთქმული ყოველგან, ქცევა ჰქონიათჭკვიანნი,

ლხინ-შემაქცეველნი სტუმართა, სიუხვით საჩუქრიანნი,

წყალობა უშურველობით არა სცოდნიათ გვიანნი.

ეს პატრონ-ყმანი ყოფილან ქებითა ქართლში მკვიდრობით,

მძებნელნი თვისთა სახელთა, თვისისა ხმლების მინდობით,

მრჩეველნი კარგად საქმისა, ჰქონიათ სიბრძნე მდიდრობით,

სიმდაბლის მსურნი მოწყალნი, არა მქცეველნი დიდობით.

ქვეყანა ჰქონდათ ცოტაი, მარა ყოვლი გზის საქები:

ბარის ალაგი შემკული, აგრევ მოხდომით მათ მთები,

წყლები რიგ-რიგად მომდენნი, კარგი და სტომაქთ მარგები,

თევზსა იჭერდნენ ბევრრიგთა, ვის ქონან მაზარ-ბადები.

ქართლში რომ სხდარან მარადის მეფენი დიდნი ვალობით,

დიდების მქონნი სვიანნი, ჯარი ყოლიათ მრავლობით,

დროშანი ოთხნი სარდლებით, მონებდნენ განაკრძალობით,

ჯართ უბოძიან სიუხვით, მათ აღავსიან წყალობით.

ამირ-სპასალრად ყოფილან ორბელიანთა გვარია,

თორმეტათასნი ვაჟკაცნი მუდამ ყოლიათ ჯარია,

საბარათაშვილო, სომხითი და მათი მთა და ბარია,

გამზადებულნი საომრად, მტერთა დასციან ზარია.

სამნი სხვა იყვნენ სარდალნი, ქართლისა ჯართა თავები,

მხნე, ახოვანნი, ლომგულნი, არ იყვნენ კაცნი ავები,

მტერთ როცა ნახავანე ესენი, პირი შეექნით შავები,

გადრკიან გასაქცეველად, იტყვიან: აღარ შავები.

ქვეყანა ჰქონდათ შემკული, კარგი და მოსაწონები,

მშვენიერი და ლამაზი, ალმასის ასაწონები,

თავადნი, აზნაურები მრავლის საქონლის მქონენი,

აწცა ჩავცვივდით ურვასა, მათ რაღათ მოვიგონები.

*   *   *

ქართლში რომ იჯდა პატრონად ვახტანგ მაღალი მეფობით,

მოვლენილი და მორჭმული, ქვეყანა ჰქონდათ შენობით,

ლხინ-მოყვარული, გამცემი, როცა დაჯდის გასცის სეფობით,

ქართველნი შიშით მონებდნენ, რომ იყვნენ მისის ნებობით.

ეს მეფე, ქართველთ მპყრობელი, მოტყუვდა ცუდის საქმითა,

ურჩიეს ვეყმოთ ხონთქარსა, მივცეთ, ავავსოთ ქრთამითა,

დავიპყრათ ადრიბეჟანი, იქ დაჯექ პყრობად სკამითა,

ნუღარ ვეყმობით ყაენსა, ნუღარც რას მივცემთ დრამითა.

გაგზავნეს კაცი მისანდო აზრუმის ქალაქს ამბობად,

არზი მისწერეს სარასკარს: იყვენით ჩვენდა დანდობად,

მოდით, გვაყმევით ხონთქარსა, ჩვენ ვიყვნეთ მისსა ბანდობად,

დაგაჭერინებთ ერანსა, ჩვენ გვყავით წინა სარდლობად.

იამა დიდად სარასკარს, შეყარა ურუმთ ჯარები,

წარმოემართა ქართლზედა, აღივსო მთა და ბარები,

წინ მოეგებნენ ქართველნი, შიშითა ფერ-ნამკრთალები,

თვის ნებად იქნენ ქართლზედა, მეფემან შექმნა ჯავრები.

ძე იყო მეფეთ-მეფისა, სახელად ბაქარ დებული,

ქართლშია იჯდა პატრონად, ილხენდა მარად შვებული.

ეს მიეგება ურუმთა, მამისგან დავედრებული,

იასეც, ბიძა ამისი, ამასთან მოვლინებული.

მოვიდნენ ქართლში ურუმნი, სარასკარი და ფაშები,

სიმდიდრით სრულნი, ჯარითურთ, წინ მიუძღოდათ რაშები,

დაიპყრეს თბილის ქალაქი ციხით და გარეთ კარ შები,

გავიპყრეს, გავჩაგვრ-გვიჭირეს, ვიქმენით ცუდი ნაშები.

ფაშები დასხდნენ ბატონად ბაგრატიონთა ტახტზედა,

ეს ვეღარ გასძლო მეფემან, ხელი აიღო ქართლზედა,

წაბრძანდა ვახტანგ მეფეი სწრაფ გადიარა მთაზედა,

მიმართა რუსსა ხელმწიფეს, ისწრაფდა მისვლას კარზედა.

თან გაყვნენ ბაქარ, გიორგი, ორივე მისი ძენია,

ქართველთ თავადნი ცოლ-შვილით, ვინ იყვნენ თავ ნაჩენია,

ხელმწიფემ მისცა პატივი, არავის მოუწყენია.

ეს რომ შეიტყვეს ურუმთა, უფრო მოგვიგზნეს გენია.

ძმას აღარ გაჰყვა იასე, ქალაქში დადგა მეფობით,

მოიქცა ოსმანთ რჯულზედა, ეგონა დავჯდე სეფობით,

არარ აუფლეს ურუმთა, აღარც მიუშვეს ნებობით,

ელოდა ქართლის შოვნასა, რჩებოდა თვისის ხერხობით.

ისიც აღსრულდა, ქალაქში დამარხეს თათართ წესითა,

ხუთი ძე დარჩა ოთხ ცოლთან, თეთრი გაიყვეს ქესითა,

 დამკვიდრდნენ უფრო თათარნი, ვიყავით მარად კვნესითა.

ვმუშაკობდით და ვშვრვებოდით, ვრჩებოდით ხვნა და თესვითა.

თავადთ სოფლები გაიყვეს, ვინც ახლდათ აღა ბეგია,

ფაშამ უბრძანა დაპყრობა, ვინ ჰყავდა კარზე მდეგია,

სულ აღგვიწერეს ქვეყანა, ვენახი, ბაღთა ნერგია,

ზედ დასვეს ხარჯი სახვანთქრო, ვინ წინა აღუდეგია.

იბრეიმ ფაშა ქართლშია, მოვიდა ჯარის მრავლობით,

ხონთქარს ებრძანა გამოცვლა, განჯას წავიდა მალობით,

დიარბექირის ფაშაი მოვიდა ქართლში მალობით,

სარასკრად ადრიბეჟანზე რომელს ეძახდნენ სარდლობით.

რაჯა-ფაშაი მრისხანე რომ დაჯდა ქართლში მპყრობელად,

ხვანთქრის ვეზირი უშიში, ამაყად პყრობად, მფლობელად,

ვინა შეხედის შეშინდის, ვინ იყვის მისანდობელად,

სისხლი დასთხია ქართველთა, იყო სჯულისა მგმობელად.

დომენტი კათალიკოზი ღირსი და სჯული თავია,

ამან გაგზავნა ხონთქართა, გარს შემოხვია ჯარია:

„ძმა არის მეფის ვახტანგის, თქვენზე ქმნა საქმე ავი“,

გაგზავნეს ზღვისა კუნწულში, მას მისცეს ერთი ნავია.

ეს ფაშაც ქართლით განდევნეს, ერევნის სადაჭერადა,

სარ-მუსტაფ-ფაშა სარასკრად რომ იყო კაცი ბერადა,

ციხე აიღო ლორისა, ჯარის ცხენს მისცა ქერადა,

ჩავიდა, განჯაც დაიპყრა, ყიზილბაშთ დააჯერადა.

ქართლში ბატონად მოვიდა ახალ-ციხისა მპყრობელი,

ისაყ-ფაშაა ვეზირი ხონთქრისა მისანდობელი,

ტკბილი, წყნარი და მდაბალი, ნელიად ამომხობელი,

სჯულს გარდა კარგად საქები, არ იყო დასაგმობელი.

ებოძა ხონთქარს ყაფუჩი, ფაშაზე განრისხებული:

მოსჭერით თავი, მომართვით, ჩემს წინა მოვლინებული.

რა რომ შეიტყო ფაშამა, შეიქნა შეჭირვებული,

კარი დალეწა ქალაქის, გაიქცა გამხნევებული.

თან წაიყვანა დაჭერით ხონთქრისა იასაული,

ალი-ფაშაა ერევანს სარასკრად განყენებული,

მას შეევეწა: მიშველე, აწ შენ ჩამიდგი ეს სული,

მან იპატივა ხონთქრისგან, შეიქნა განთვისებული...

... განმრავლდა ქართლში ტყვის სყიდვა, ქალ-ყმა მიჰყავდათ ბევრია,

არა სწუნობდნენ ბერ კაცსაც, წამს მოპასვიან წვერია,

შეაბილწიან სახლები, სადაც იყო ღვინის ქვევრია,

სცემდნენ, ათრევდნენ ქართველთა, შიშით ეცვალით ფერია,

ვით მოითვლების მათგანა, ვითა ყვეს ქართლზე ავია,

სულ შეაბილწეს საყრდრები, ზედ მოაქციეს თავია,

ხონთქრის ქვეყნითა მოვიდნენ სულ იენიჩარ შავია,

აივსო ქართლის ქვეყანა, ზედ დაგვდვეს დიდი ზვავია.

ბევრს ათათრებდნენ ქართველთა, იხმარეს ჩვენზე ძალები,

შვილებს გვართმევდნენ ყულადა, ცოლად დაისხეს ქალები,

თეთრს გვთხოვდნენ ბევრსა ქესებით, თითონ მოგვციან ვალები,

ცოლ-ქმართ კიდებდენ, სცემდნენ, ცრემლით აევსით თვალები.

გამოჩნდა კაცი ერანში, უცხო და საკვირველია,

მიუდრეკელი ლომგული, არ ქონდა სიმხნე ნელია,

მალ შეაგროვა ჯარები, სულ მოვლო მთა და ველია,

ცდილობდა ურუმთ გაყრასა, ის გვექმნა მონაშველია.

მან დაიჭირა ყაენი, ახოცა მისი ძეობა,

სულ ამოწყვიტა შაჰზადა, აღარ ჰყო ქალთა ძეობა.

ვინ ყიზილბაშნი არ მიყვნენ, მათი ჰყო განაძეობა,

ხორასნით იყო მემკვიდრე, აღავსო მათი ხეობა.

პირველ მივიდა თამაზ-ხან ქვეყანას ბაღდადისასა,

ზაფხული ჟამსა სიცხეში, ჩრდილსა ვერ ნახავს ხისასა,

იქ დახვდა ოსმან ფაშაი, ჯარს ებრძვის სარასკრისასა,

თეთრსა ბევრს მისცემს ენიჩართ, ხელსა გაიკრავს ქისასა.

შემოუტიეს ურუმთა, მოადგნენ თამაზხანზედა,

გამოაქციეს გაწყვიტეს, ურუმნი სჯობან ცხენზედა,

ყიზილბაშთ ლაშქარს ფრინველნი ეხვივნენ მათსა ლეშზედა,

ჩავა თამაზხან ამადანს, თეთრს გასცემს ბევრსა ჯარზედა.

ორმოცსა დღეზე შეყარა ისევე ჯარი ბევრობით,

მივიდა ბაღდადს, მიუხდა, სარასკარს ექმნა მტერობით,

სრულად გაწყვიტა ურუმნი, აღარა ექმნა ფერობით,

სარასკარი და ფაშები გახადა განამტვერობით.

უწინ ეს იყო დაბალი, რომ ერქვა ნადირ-ყულია,

ყაჯრისა მონათესავე, მეპარტაკისა წულია,

მერე დაირქვა თამაზხან, ყმა ყვნა განკრძალულია,

ვისა გაუწყრის, რისხვა ყვის, წამს ამოხადის სულია.

მან შეყარა ჯარები, აღმართა ალამ დროშები,

ყათლამი უყო ურუმთა, მორბოდნენ ზევით ფაშები,

სულ გამოშორდნენ ერანსა, შიშით დაუსქდათ ლაშები,

ურუმთ იქ დარჩათ აზუღა, არ ქონდათ მოსახარშები.

მოადგა განჯას აიღო, , ის იყო თამაზ ხანია,

ბევრი დახოცა ურუმნი, მან დაჰყო მცირე ხანია,

განდევნა ფაშა მშვიდობით, არა ქნა დასანანია,

შური ვიძიეთ ურუმზე, გულისა მოსაფხანია.

უკუ დგნენ ქართველთ თავადნი, სულა ქნეს ერთი პირია,

ხმალი ეკრათ ურუმთ, უმტეროთ, ჩვენზე ყვეს ბევრი ჭირია,

დასტაცეს ურუმთ ხვატანგი, აღარ დაუგდეს ვირია,

შიგ დაამწყვდიეს თბილისში, ბრძოლა ყვეს ქართველთ ხშირია.

დიდი სარდალი ქართლისა ქაიხოსრო ორბელიანი,

სახელოვანი სპასპეტი, ყმა-მრავალ მამულიანი,

სულ შეიყარა სომხითი, ერთობით ბარათიანი,

ხმალი ჰკრა ურუმთ ძლიერი, საქმე ქნა სახელიანი.

ამილახორი ჯარითა, სახელით იყო გივი და,

გორს იყო ურუმთ ყრილობა, ესეც რომ იქა მივიდა,

ციხე აიღო გორისა, ურუმნი შიგან ყივიდა,

გარს გამოყარა აღები, ციხეში თითონ შევიდა.

თამაზხანს ქართლში ებოძა თვის მახლობელი ჯარია,

ხანჯანხან სარდლად დროშითა, ორბელიანთა გვარია,

მოვიდა, დადგა მცხეთასა, ქართველნი ჯართან გარია,

მოართვეს ქართველთ ურუმნი, შეეპყრათ ვითა ვარია.

შემოიყარნენ ქართველნი, ვინ იყვნენ მთა და ბარებით,

სარდლები, ერისთავები, ყველანი თავის ჯარებით,

მორჩილობდნენ და მონებდნენ, სულ იყვნენ მისის ბრძანებით,

ხოცდნენ მარადის ურუმთა, ვეღარ ომობდნენ ფარებით.

თბილის ქალაქსა რომ იჯდა ისაყ-ფაშა და აღები,

კარს უდგნენ მარად ქართველნი, აღარ აჩვენეს ბაღები,

თორმეტ წელს იყვნენ ქართლშია, გულზე ჩვენ დაგვსვეს დაღები,

მაგიერ სისხლი ვადინეთ პირიდან ამონაღები.

შემოეხვეწნენ ხანჯანხანს: აქით გაგვიშვით მშვიდობით,

წავიდეთ, ვლოცოთ თამაზხან, ჩვენ ვიყვნეთ თქვენდა მინდობით.

სულ განუტევეს ქალაქიდან არ მოაქციეს დიდობით,

ურმებზე დასხდნენ, წავიდნენ, გზაზე არ იყვნენ შიშობით.

ხანჯანხან დაჯდა ქალაქსი, ვაჟკაცად დიდად ქებული,

ქართველთ თავადნი გაიწყო, მით იყო მასთან შვებული,

ურუმნი გაწმინდნენ ქართლიდან, არზა ყვეს მივლინებული,

თამაზხანს დიდად იამა, არ იყო განრისხბული.

ქართველთ ხალათი უბოძა, ინამათ თეთრი ბევრია,

მდიდარი იყო თამაზხან, ჯარი ჰყავდა ვითა ტევრია,

ლომ-გული, კარგი ვაჟკაცი, არ იყო კაცი ბერია,

ახოვანი და ტანსრული, შავად შეშვენდა წვერია.

სულ დაიმონა ერაყი, ყაენს ჰქონოდა ძველადა,

უყო ყათლამი ურუმთა, ხმალი მას ჰქონდა სველადა,

გასცის უზომო ჯარზედა, ლხინად რომ დაჯდის მღერადა,

ემზადებოდა ურუმზე, სტამბოლის დასაჭერადა.

ყარსის ქვეყანას მივიდა თამაზხან დიდად ქებული,

ერანის ჯარი თან ახლდა სიმდიდრით ამაღლებული,

ხონთქრის სარასკარს შეება, რისხვა ჰყო მივლინებული,

წამს დასცა ურუმთ სიმრავლე, ეჩვენა განრისხებული.

იქ ამოწყვიტა ურუმნი და მათი სარასკარია,

იჭერდნენ ბევრ იენიჩართ, ვითა შეეპყრათ ვარია,

არავსეს კაცის მძოვრითა ყარსისა მთა და ბარია,

სულ დაწვეს მათი ნაცარცვი, არცა ინდომეს მჩვარია.

იქ დაიბარა ქართველნი და კახნი, ყველა სრულობით,

ნახა და ყველას პატივ.სცა, არ იყო დანასულობით,

კახ ბატონის ძეს ალმირზას, რომ იყო მისის რჯულობით,

მას მისცა ქართლი, კახეთი, უბრძანა: იყავ ვალობით.

ქართლი რომ მისცა ალიხანს, კახის ბატონის ძესა და,

უბძანა: მომეც ამ ქვეყნიდან, რაც ჩვენი დავთრით სძევს და,

ახალი საქმე განვსაზღვრეთ, აღარა ვჯერვართ ძველსადა,

ხარჯი დაადვა ქართლ ძალით სოფელთა, ტყეთა, ველსადა.

მოვიდა ქალაქს ალიხან, მეფეთა ტომი გვარობით,

უბრძანა მეფეს თეიმურაზს, ეგრეთვე მისა ჯარობით,

ქართველთ თავადთა ყოველთა: მიდით ქალაქის კარობით,

ცოლ-შვილით იქა დადექით, მე ვიყო თქვენდა წყალობით.

წარმოემართა თამაზხან ყარსის ქვეყნიდან აქეთა,

მოქონდა ურუმთ ხაზინა, ეკიდა მრავალ აქლემთა.

ჩამოიარა დმანისზე, ქვეყანა ნახა ქართველთა,

მობძანდა თბილის ქალაქში, სიმაღლე მისი ვაქეთა.

ვინ ახლდა ქართველთ თავადნი, ზემო ქართლისა ყოველი,

სულ გაეპარნენ, წავიდნენ ვინ იყვნენ გზათა მპოვნელი,

ავიდნენ ხიზნით მთებშია, თქვეს: თუ ყათლამსა მოველი,

მირბოდნენ მალვად ციხეთა, ვინ იყო ცხენთა მშოველი.

სულ აიყარა კახეთი, იქ მიელოდენ ჯარსაო,

წაბძანდა მეფე თეიმურაზ, მიმართა თვისსა ფშავსაო,

ზოგნი გავიდნენ ალაზანს, თუ იშოვნიდენ ნავსაო,

იწყინა ესე თამაზხან, ბრძანა: მე ვიყრი ჯავრსაო.

ქართლს გაუსია ჯარები, ვინა აღრიცხოს ბევრობით:

აყარეთ ყოველი სოფელი, თქვენ მოექცენით მტერობით,

წავიდნენ სადმე, მიყევით, უკან ექმენით მდევრობით,

დაწვით სახლ-კარით, აოხრეთ, გახადეთ განამტვერობით.

ყიზილბაშნი და ავღანი, ქურთები თვალად ნასია,

წავიდნენ მათი დასტები, არ ეცვათ ტანთა ფლასია,

მთლივ ზემო ქართლი წარტყვენეს, მოყავდათ ტყვეთა დასია,

საციციანოს, სათარხნოს ცაუდგა ბევრ ათასია.

ორი ერისთავის ქვეყნები სულ ააოხრეს მეტადა,

მოყავდათ ტყვენი ურიცხვნი, იყვნენ საქონლის ხვეტათა,

ხოცდენ მრავალთა ქართველთა, იყვის დაჭრილი რეტათა,

მიყავდათ ქალნი ყიზილბაშთ, გახადეს ქმრები ჭვრეტათა.

კომლობით ბევრი აჰყარა ურუმთ ქვეყნების გლეხია,

ყაიყული და ბამბაკი, ქართველთაც უყო ხერხია,

ჯარი დაასხა იდუმალ, ვითა დაეცეს მეხია,

ვინ დაიჭირა, რისხვითა შუა ჰყო განახერხია.

დაჯდა თამაზხან ქალაქში, მაღლა, საჩენად ტახტზედა,

არ დაუძახის, ვინ ნახის, ვინ მივა მისსა კარზედა,

ვის ნახვა ბრძანის, შეშინდის, ხელი აიღის თავზედა,

წყალობა უყო სარდალსა, დიბა ჩააცვა ტანზედა.

მოუდგნენ ყმობით ყველანი, ერთობით ორბელიანნი,

ხონთქარს განუდგნენ, ყეენს ყმეს, საქმე ქნეს ამით ჭკვიანი.

სომხითი, ამათ თან მოყვნენ ალგეთის ბარათიანნი,

მორჩნენ ოხრებას, ტყვეობას, არ ნახეს ბოლო ზიანი.

მცხეთას ზევითი ქვეყანა, სულა აყარა სოფლები,

აზნაურთა და გლეხთ სახლნი, არსად გაუშვეს ობლები,

მოჰყავდათ ჩქარა ქვეითნი, მკერდს ჩასდიოდათ ოფლები,

ვინა დავარდეს, ხოცდიან, არ ყვიან მიწას ნაფლები.

ვინ დარჩა, ნოქრად აღწერა, ჯარად ჰყო თვისად ყულია,

ქალაქს წაართვა მრავალი თეთრი, გუდებით ფლურია,

ვინა შესჩივლა, განაძო, არვის მიუგდოი ყურია,

ბევრი დახოცა მოშთობით, ანაზდ წარხადნა სულია.

ერთი თვე იყო ქალაქში ამ ჯარებით და დიდებით,

იყვნენ ქართველნი ურვილნი, მარადის დიდის შიშებით,

დააქცევინა გფორს ციხე, გარემოს კიდის კიდებით,

თაბორის ციხე თბილისსა, სულ ამოიღო მიწებით.

გავიდა კახეთს ჩაუდგა ეს უთვალავი ჯარია,

თამაზხან თვითან ძლიერი, ვინ ყავდა ამის დარია,

კახნი შეიპყრა მრავალი, მიჰყავდათ თავადთ გვარია,

სულ შეიბილწა საყდრები, ამით იყარა ჯავრია.

რაც ტყვე წაასხა ვითა ვთქვა, ვერ დაიტევდა ქარტები,

ერთან შეყარა ყველანი, გარს სემოხვია დასტები,

ვაჟკაცთა დასვეს ჯინჯილი, ხელთა შეარტყეს სალტები,

გაგზავნა ქვევით სახლობით, ხორასანს შესამატები.

თითონ წავიდა ჭარზედა, მათ მოუკიდა ცეცხლია,

ფლური და ოქრო მრავალი, გუდებით ართო ვერცხლია,

სულ დაიმონა შირვანი, ფარჩა მოართვეს ნახლია,

მიუხდა რისხვით თათარხანს, ბევრთა აუკლო სახლია.

ქართლშია დაჯდა ბატონად, ალიხან იყო შვებითა,

ზოგნი მიუდგნენ ქართველნი, იყვნენ ამისა ნებითა,

ზოგნი უკუდგნენ ისევე, გამაგრდნენ მაღლა მთებითა,

ხმალი კრეს კარგად ყიზილბაშთ, ვიყავით მათის ქებითა.

ფშავიდან მობძანდა კახეთში ვინ იყო მათი მპყრობელი,

მეფე თეიმურაზ ძველადვე იყო კახეთის მფლობელი,

შემოეხვეწნენ თავადნი, ვინც ყავდათ მისანდობელი,

მივიდნენ ისევ სოფლებთა, ვინ იყო წინა მსწრობელი.

ყაენად დაჯდა თამაზხან, მუღანში იყო ყრილობა,

ვინ მიყვა მისა ნებასა, უბძანა თვისი შვილობა,

ჯიღა დაირჭო თავშია, ქვეშა ჰყო მონაჩრდილობა,

ქვეშა უშლიდნენ სტავრასა, არ ჰქონდათ ცუდი ჭილობა.

ვითა ვთქვა მისი სიმაღლე, მდიდარი ხელმწიფობანი,

ლაშქარი სიმრავლე, სიკეთე, ხმამაღალ სვიანობანი.

კაც-ცხენით სრულად მართვითა, ანუ კარავთა მკობანი,

ჯარით, სიუხვით სავსება, ყოვლადვე იაფობანი.

იქ დაიბარა ყოველნი, ქართველნი, კახნი ერთობით,

დამოსა ყველა დიდებით, თეთრი უბოძა ბევრობით,

სარდალსა ორბელიანსა წყალობა უყო მეტობით,

უბრძანა: მოგსრავ რისხვითა, ვინა არ ნებით მეყმობით.

სეფიხან კარგი სარდალი, რომ იყო კაცი მდიდრობით,

მან დასდვა საქმე ქართლისა, მონებდნენ ყველა შიშობით,

ქართლშივე გამოისტუმრა ქართველნი, კახნი ყრილობით,

ბევრჯელ სრა ლეკნი სეფიხან, სისხლი ადინა მილობით.

კახეთი, თვისი სამკვიდრო, უბოძა კახთა მეფესა,

ალიხან ალექსანდრესა უხარჯოთ დაანებესა,

ნოქარი სთხოვა რჩეული, არ გვანდა მონაკრეფესა,

არ იჯდა მეფე ქართლსია, ვინ ნახის ლხინი სეფესა.